گفت و گوی مرکز توانمند سازی کسب و کارهای نوپا با مهدی نایبی

مهدی نایبی، مدیرعامل استارت‌آپ الوپیک در خصوص استراتژی رشد این مجموعه و چالش‌هایی که با آن مواجه بوده‌اند گفت: ما در بحث استارت‌آپی با دو موضوع مهم رو‌به‌رو هستیم، ایده و نحوه ورود به آن. به این معنا که باید بدانیم چه محصولی را باید آماده کنیم که وقتی وارد بازاری با ظرفیت رشد و پتانسیل بالا شدیم، غرق نشویم. باید بدانیم در مقابل موج ۵۰ متری چگونه باید استقامت کنیم؛ چراکه این موج‌ها همان پتانسیل‌هایی هستند که می‌آیند و می‌روند. پیدا کردن موج‌ها، کار هرکسی نیست اما این فقط بخش اول کار است؛ در ادامه باید بازار را پیداکرده و به سمت آمادگی شخصی، تجهیزات و تیم برای موج‌سواری برویم.

تجربه‌های شخصی من خیلی به کارم آمد. این تجربه‌ها حاصل فعالیت در شرکت‌های قبلی و نشست با کارآفرینان فراوان و خواندن کتاب درباره شکست‌ها و شرکت‌هایی بود که چطور از صفر به صد رسیدند. من داستان چهره‌ها را خواندم و از شکست‌ها و موفقیت‌های آن‌ها درس گرفتم. از سوی دیگر حرفه شریک من نیز طراحی سایت برای استارت‌آپ‌ها بود که در همین راستا شکست‌های زیادی را تجربه کرده بود. این تجربیات به ما کمک کرد که بدانیم تا چه حد ممکن است موفق شویم یا اینکه چطور می‌توانیم وارد فاز استارت‌آپی و رشد در این مسیر شویم. اگر شما ۵۰ هزار بار سوار موج شوید دیگر می‌دانید کجا در حال از دست دادن تعادل خود هستید، کی باید اوج بگیرید و… ممکن است بارها اشتباه کنید و شکست بخورید، مهم این است که این شکست را به پیروزی تبدیل کنید.

نایبی با اشاره به سیستم ناپخته‌ای که در کشورمان وجود دارد درخصوص نقش دولت و سازمان‌های حمایتی در رشد و موفقیت استارت‌آپ‌ها می‌گوید: در ایران متاسفانه با سیستم ناپخته‌ای روبه‌رو هستیم و وضعیت سرمایه‌گذاری، مالیاتی و کمک‌های حمایتی در ایران بسیار کم است یا اصلا وجود ندارد.
اولا در همه کشورهای دنیا یک چارچوب قانونی و حمایتی مشخص برای استارت‌آپ‌ها تعریف‌شده است یا در حال شکل‌گیری است. به‌عنوان‌مثال، در انگلیس برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها، ۵۰ درصد مالیات را کاهش می‌دهند.
چالش دوم نبود واسطه‌های حرفه‌ای برای جمع‌آوری سرمایه است که با تمرکز بیشتری سرمایه را تحلیل، بررسی و به استارت‌آپ‌ها تزریق کنند. چنین نهادهایی در کشور وجود ندارند یا به شکلی ضعیف در حال فعالیت هستند که نه سیستمی برای تشخیص کیفیت استارت‌آپ‌ها دارند و نه تجربه کافی در این حوزه دارند و به‌قول‌معروف دی‌ان‌ای استارت‌آپی ندارند.

چالش سوم مشکلات ایجاد یک کانسپت در کشور است؛ در فاز اول شما باید با یک سرمایه حداقلی محصول را به‌جایی برسانید که بتواند مساله‌ای را حل کند. در ایران خیلی از تیم‌ها چون نمی‌توانند سرمایه اولیه را به دست بیاورند، این فاز را نمی‌توانند سپری کنند. علاوه بر این هدف قرار دادن بازار در ایران بسیار مشکل است چون بسیاری از سیستم‌های تبلیغاتی در ایران محدودیت دارند.

مشکل کمبود نیروی انسانی خوب هم از دیگر چالش‌های این حوزه است که ما در آن ضعف داریم و دانشگاه‌ها هم تلاشی برای تربیت نیروی خوب نمی‌کنند.

نایبی درخصوص نقش دولت اضافه کرد: ما الان در یک دور باطل قرار داریم. ابتدا باید افراد توسط دولت تشویق شوند تا ریسک کنند و بخشی از سرمایه خود را -در حد ۵ درصد- وارد حوزه استارت‌آپی کنند که این تشویق در کشور دیگری مانند انگلیس با تخفیف مالیاتی صورت گرفته است و نتیجه آن رشد باورنکردنی استارت‌آپ‌های موفق بود. همچنین ایجاد یک بازار بورس و سرمایه برای کسب‌وکارهایی که هنوز به سودآوری نرسیده‌اند می‌توانند یک راهکار دیگر باشد. اما در حال حاضر در کشور ما تمرکز روی شرکت‌های سنتی قرار داده‌شده است.

 مدیرعامل الوپیک در خصوص چگونگی رفع این چالش‌ها در مجموعه خود می‌گوید: ما وارد یک بازار فوق‌العاده بزرگ شدیم و تیم ما ازلحاظ فنی، اجرایی و سرمایه‌گذاری فوق‌العاده آماده بود و دسترسی به سرمایه‌گذار هم در داخل و هم در خارج از کشور داشتیم و در زمان شروع هم روی موج تاکسی‌های آنلاین سوار شدیم. ساختن اولین تفکر اجراشده که یک مساله از مردم را حل می‌کرد با یک تیم پرتجربه کار ما را پیش برد و توانستیم سیستمی را راه‌اندازی و تقویت کنیم که بتواند به حجم گسترده درخواست کاربران پاسخ بدهد.

در زمان شروع کار پلتفرم، بودجه اضافه‌ای را برای تضمین کردن یک درخواست حداقلی در نظر گرفتیم که بتوانیم نیاز یک سمت پلتفرم را پاسخگو باشیم. در ادامه هم به سمت تقاضا رفتیم و تلاش کردیم که سفیرها به‌اندازه کافی درخواست داشته باشند.

مهدی نایبی در خصوص استراتژی الوپیک در رقابت با رقبای موجود در بازار هم زمان‌بندی خوب را به‌عنوان یکی از فاکتورهای موفقیت اعلام می‌کند و می‌گوید: زمان‌بندی ما برای ورود به بازار خیلی خوب بود و توانستیم در زمان خوبی وارد بازار شویم. ما در این بازار اولین نبودیم و اول بودن هم اهمیتی ندارد، آنچه مهم است آن است که چه کسی می‌تواند حجم عمده بازار را در اختیار خودش بگیرد. با افزایش تعداد درخواست‌ها از یک حد خاص، ما رهبر بازار شدیم. همچنین برندینگ ما شفاف و روشن عمل کرد و محصول آماده تزریق و تیم آماده جذب سرمایه بود. اگرچه سرمایه جواب این مساله نیست اما می‌تواند به یک کاتالیزور عمل کند.

نایبی در خصوص برنامه‌های آینده این مجموعه می‌گوید: ما هم‌اکنون زیرساختی را در کشور فراهم کرده‌ایم که با ما اجازه می‌دهد وسایل نقلیه دیگر را وارد پلتفرم کنیم اما ما از ابتدا خواسته مشتریان توجه کرده‌ایم و آن‌ها درخواست تاکسی موتوری، وانت و سواری را داشتند که اتفاقا یکی از فاکتورهای موفقیت استارت‌آپ‌ها نسبت به کسب‌وکارهای سنتی همین قابلیت تغییر و تنظیم سریع خدمات نسبت به تقاضای بازار است. اکنون ما داریم به سیستم درخواست هر چه کاربران در ذهنشان دارند و ما می‌توانیم به آن‌ها برسانیم وارد می‌شویم.
مدیرعامل الوپیک در خصوص برنامه این مجموعه برای جذب سرمایه می‌گوید: با حجم درخواست‌های فعلی کسب‌وکار می‌تواند به مسیر خود ادامه بدهد اما خاصیت کسب‌وکارهای اینترنتی آن است که تا زمانی که سرعت رشد خود را بیشتر می‌کنند و با هزینه بیشتر، برگشت سرمایه بهتری پیدا می‌کنند باید به این روند خود ادامه بدهند. نوسانات قیمت ارز برای همه شرکت‌ها موقعیت مشکلی را ایجاد کرده است اما الوپیک هنوز جای رشد دارد و ما بسیاری از ظرفیت‌های خودمان را مانند marketplace را هنوز راه‌اندازی نکرده‌ایم. برند الوپیک به‌خوبی شناخته‌شده است و اکنون به‌جای تبلیغات، شهروندان آن را به یکدیگر معرفی می‌کنند.
همکاری با نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی طبیعتا اعتبار شرکت را بالا می‌برد. ما در حال تبدیل از یک استارت‌آپ و شرکت به یک زیرساخت هستیم که می‌تواند هر آنچه فکر می‌کنید را جابه‌جا کند. نبود حتی یک‌روزه الوپیک در بازار می‌تواند خیلی تاثیرگذار باشد. بودن ما از نظر سیستمی و سرویسی حتی برای شرکت‌های دیگر سازنده و پیش برنده است.