هر آنچه باید درباره وانت آریسان بدانید

وانت آریسان که با عنوان نسخه ارتقا یافته و جایگزین وانت پیکان یا باردو به بازار وارد شد، حالا حدود ۷ سال است که بیشترین تولید میان خودروهای کلاس وانت در ایران را دارد. وانت آریسان مسیر پرپیچ‌وخمی برای ورود به بازار خودرو ایران طی کرده و حالا در نمایشگاه‌های اتومبیل نشسته. از آنجا که این وانت امروز یکی ارزان‌قیمت‌ترین و پرطرفدارترین پیکاپ‌های بازار ایران است، در این مطلب به معرفی، نقد و بررسی وانت اریسان می‌پردازیم و از مزایا و معایبش صحبت می‌کنیم.

دفتر اول: ماجرای وانت آریسان از کجا آغاز شد و به کجا رسید؟

وانت پیکان یا همان وانت باردو سال‌ها در کنار نیسان جونیور، یکی از رایج‌ترین وانت‌ها در ایران بود. گرچه باردو سال‌ها به همان شیوه طراحی قدیمی عرضه می‌شد و هیچ‌گونه به‌روزرسانی مطابق با شرایط جدید نداشت؛ اما به دلیل قیمت پایین و هزینه کم نگهداری و تعمیرات، همچنان در صنعت حمل بار پرفروش و پرطرفدار بود. اما اوایل دهه ۹۰ شمسی ورق برگشت.

در سال ۱۳۹۱ بالاخره پلیس راهنمایی و رانندگی به شرایط این وانت قدیمی اعتراض کرد و اعلام کرد که به دلیل نبود امکانات مهمی مانند کیسه هوا و ترمز ضدقفل، دیگر وانت پیکان را شماره‌گذاری نمی‌کند. نتیجه این اعلام خداحافظی پیکان با خط تولید در سال ۱۳۹۳ بود. ایران خودرو که قصد نداشت یکی از پرفروش‌ترین محصولات خود را از دست دهد، خیلی زود به فکر جایگزینی برای آن افتاد.

پروژه طراحی وانت جدیدی که بتواند خیلی سریع جانشین باردو شود و بازار ایران خودرو را پس بگیرد، اواخر سال ۱۳۹۲ آغاز شد. بنا به عادت همیشگی، ایران خودرو این بار هم به جای خلق یک خودرو جدید به سراغ ترکیب کردن تولیدات قبلی خود رفت. وانت آریسان هم ترکیبی از سه محصول دیگر ایران خودرو است.

طرح‌بندی آریسان به شکل موتور جلو و محور عقب است و از لحاظ فنی وانت آریسان از روآ سال ایده گرفته. موتور وانت اریسان در واقع همان موتور پیکان است که دست‌خوش چند تغییر جزئی شده. این موتور روی پلتفرمی کاملا مشابه پژو ۴۰۵ سوار شده و در طراحی ظاهری آن هم تا حد زیادی از ترکیب جلوی پژو پارس الهام گرفته شده است.

خط تولید وانت آریسان در اسفند سال ۱۳۹۳ در جاده مخصوص کرج آغاز به کار کرد و سال بعد اولین سری آن در دو مدل بنزین‌سوز و گازسوز وارد بازار خودرو ایران شد.

دفتر دوم: مشخصات فنی وانت آریسان

ویژگی‌های وانت آریسان را به پنج دسته مختلف تقسیم کرده‌ایم. در هر بخش ابتدا خلاصه‌ای از مشخصات فنی وانت آریسان را در جدولی مرور می‌کنیم و سپس در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر می‌پردازیم.

مشخصات عمومی آریسان

اریسان اکنون ۷ سال است که توسط یکی از دو خودروساز بزرگ ایران، ایران خودرو، تولید می‌شود و در تلاش برای رقابت با دیگر وانت‌های موجود در بازار یعنی نیسان جونیور و سایپا ۱۵۱ است. خط تولید آریسان در تهران، آذربایجان شرقی و خراسان رضوی فعالیت می‌کند. در زمان نگارش این مقاله قیمت وانت آریسان در بازار حدود ۲۰۰ میلیون تومان است. زیبایی ظاهری بدنه آریسان که بی‌شباهت به پرشیای دوست‌داشتنی نیست، در جلب توجه این خودرو نقش قابل توجهی داشته است.

مشخصات فنی آریسان وانت

در کنار موتور روآ و پتلفرم پژو ۴۰۵، آنچه در وانت اریسان جلب توجه می‌کند پیشرانه ۱٫۷ لیتری و گیربکس است. شتاب و حداکثر سرعت آریسان هم در برای یک خودروی حمل بار مناسب و قابل توجه است. سواری آریسان کاملا نسبت به باردو بهبود یافته و احساس خودرویی سطح بالاتر از پیکان وانت به سواران می‌‎دهد.

ابعاد و ظرفیت

وانت آریسان برای حمل ۸۳۰ کیلوگرم بار ظرفیت دارد و بنا به نیاز می‌توانید انواع اتاق‌های مختلف را روی آن سوار کنید. از وانت‌ها برای حمل بارهای سبک و متوسط استفاده می‌شود. بارهایی که نه آنقدر بزرگ و سنگین‌اند که به کامیون یا کامیونت نیاز باشد، نه آنقدر کوچک و سبک که بتوان با سواری جابه‌جا کرد.

خود وانت‌ها هم به سه دسته تقسیم می‌شوند: وانت‌های بزرگ که معمولا دوکابینه هستند، وانت‌های متوسط که هم دوکابینه و هم تک‌کابینه آن‌ها موجود است و وانت‌های کوچک که در اغلب موارد تک‌کابینه‌اند.

آریسان یک وانت بزرگ تک‌کابینه به حساب می‌آید که برای کارکردهای روزمره یک وانت، کاملا کفایت دارد.

در مدل گازسوز آریسان، مخزن گاز زیر محفظه بار قرار می‌گیرد. در وانت پیکان دید راننده نسبت به محیط اطراف کمی محدود بود و با قرار گرفتن بار در محفظه وانت این محدودیت بیشتر هم می‌شد و نتیجه آن خطرات احتمالی بسیاری بود که سرنشینان را تهدید می‌کرد. خوشبختانه در طراحی وانت آریسان به این موضوع توجه شده. بدنه آریسان کشیده‌تر است و زاویه شیشه، پنجره‌ها و آینه به دیدی بهتر راننده کمک زیادی می‌کند.

مصرف سوخت و استانداردها در وانت آریسان

مطمئنا مصرف سوخت آریسان را نمی‌توان از نقاط قوت آن دانست. اما به رغم مصرف بالا سطح آلایندگی محیط در این خودرو تا حدی کاهش یافته که توانسته استاندارد یورو ۴ را کسب کند و این موضوع برای یک خودرو تولید داخل واقعا جالب توجه است.

ایمنی آریسان چگونه است؟

گرچه این تغییر باید زودتر از این‌ها اتفاق می‌افتاد، اما تفاوت تجهیزات ایمنی در آریسان نسبت به پیکان وانت هم قابل توجه است. ایمنی جانی سرنشینان با اضافه شدن کیسه هوا و ترمز ABS افزایش پیدا کرده و برای بهبود ایمنی خودرو در برابر سرقت هم علاوه بر طراحی مناسب‌تر بدنه، از سیستم‌های ضدسرقت استفاده شده است.

دفتر سوم: چرا آریسان بخریم؟ مزایای وانت آریسان

تا اینجا از تاریخچه حضور وانت اریسان در بازار خودروهای باری ایران صحبت کردیم و مشخصات فنی آن را بررسی کردیم. اما آریسان چه مزیت‌هایی دارد که بتواند خریدار را قانع به خرید و ترجیح آن به رقبا کند؟

۱- زیبایی آریسان، جذاب‌تر از رقبا

نیسان جونیور، کارا، زامیاد و باردو وانت‌های اصلی بازار ایران بودند که هیچکدام ظاهر مطلوبی نداشتند. رانندگان این وانت‌ها احساس سواری در خودرویی جذاب و دوست‌داشتنی ندارند و نسبت به ظاهر این خودروها در جامعه حس و حال خوبی جریان ندارد. آریسان تلاش کرد ورق را برگرداند. گرچه وانت سایپا ۱۵۱ هم ظاهری بهتر از بقیه دارد، اما همچنان آریسان جذاب‌تر می‌نماید. البته وجود لوگوی سمند روی سپر جلوی آریسان که یک پژو پیکاپ است، ممکن است کمی افراد را به فکر فرو ببرد.

پژو پارس یا همان پرشیا، یکی از پرطرفدارترین خودروهای تولید ایران از نظر طراحی ظاهری است. ایران خودرو به خوبی از این ظرفیت استفاده کرده و این زیبایی ظاهری به بخش دیگر صنعت آورده. مطمئنا شما هم با دیدن عکس‌های وانت اریسان متوجه شباهت بخش جلوی آن به پژو پارس شده‌اید.

در طراحی چراغ‌های جلو از احساساتی مانند قدرت، خشم و تهاجم استفاده شده است. ترکیب چراغ‌ها با سپر جلوی بزرگ که دو مه‌شکن در کناره‌ها دارد و جلوپنجره زاویه‌دار، حالت خاصی به نمای روبه‌رویی آریسان داده. در نمای جانبی هم خط ممتدی که از چراغ‌های جلو تا چراغ‌های عقب کشیده شده، گواه شباهت عمیق طراحی آریسان با ظاهر خانواده پژو است. به نظر می‌رسد در بخش عقب این وانت طراحان تلاش چندانی برای ایجاد ظاهر متفاوت نکرده‌اند. چراغ‌ها به سادگی تمام سر جای خود قرار گرفته‌اند و خط صاف روی بدنه تا عقب ادامه پیدا کرده است.

شاید ظاهر آریسان دلچسب‌ترین چیزی که از یک پیکاپ انتظار دارید نباشد، اما در بازار ایران و به خصوص در رده قیمتی خود، احتمالا زیباترین گزینه‌ است.

۲- سواری راحت و دلپذیر

وقتی از کیفیت خوب سواری وانت آریسان صحبت می‌کنیم، باید به یاد داشته باشیم که آن را با هم‌رده‌های خود مقایسه کنیم. کیفیت سواری یک وانت میان‌رده مطمئنا نمی‌تواند مشابه یک سواری لوکس باشد. در تحول ایران خودرو از وانت پیکان به آریسان، تغییر کیفیت سواری کاملا مشهود است. عملکرد پیشرانه ۱٫۷ لیتری وانت آریسان کاملا قابل قبول است و اجازه نداده وزن بالای بدنه تاثیر منفی چندانی بر توان حرکتی آن بگذارد.

فرمان‌پذیری وانت آریسان نرم و دقیق است و برای آن‌ها که تجربه سواری بر وانت پیکان را داشته‌اند وجود فرمان هیدرولیک یک خبر خوش به حساب می‌آید. البته باید بدانید که شعاع گردش آریسان کمی ضعیف است و احتمالا بیشتر مواقعی که فکر می‌کنید دور یک‌فرمانه کافی است، محبور به دو دوفرمانه شوید.

ترمزها در سرعت کم و با محفظه بار خالی خوب عمل می‌کنند، اما برای این که عملکرد ترمز در سرعت‌های بالا و هنگام حمل بار بهتر شود، پیشنهاد می‌کنیم لنت‌ها و تایرهای اصلی را با نمونه‌های باکیفیت‌تری که در بازار موجود است عوض کنید.

اگر هنگام چیدن بار به پخش وزن به صورت مساوی در دو طرف محفظه توجه کنید احتمالا با محفظه پر هم مشکلی در سواری نداشته باشید.

خوب دقت کنید که بار سنگین‌تر از توان حمل اعلام‌شده برای وانت آریسان جابه‌جا نکنید؛ بدنه این وانت آنقدرها هم پرطاقت نیست!

۳- هوای دلپذیر در محیط داخلی با سیستم تهویه مطبوع قوی

کولر وانت آریسان از مزایای قابل توجه آن است. کار کردن کولر در حین رانندگی فشار زیادی به موتور وارد نمی‌کند، باعث داغ کردن نمی‌شود و تاثیر منفی بر توان حرکتی خودرو هم ندارد. فضای کوچک کابین و توان مناسب کولر باعث شده‌اند تهویه و خنک‌شدن هوا به سرعت انجام شود. راننده‌هایی که روزهای گرم تابستان ساعت‌ها کار می‌کنند، خیلی خوب می‌دانند که این ویژگی چقدر اهمیت دارد.

۴- تجهیزات کافی و قابل قبول

در طول متن بارها گفتیم که آریسان آمد تا جایگزینی بهبود یافته برای باردو باشد، وانتی که امکانات آن در کمترین حالت ممکن بود. البته که اگر بخواهید وانت آریسان را با سواری‌های خوب بازار مقایسه کنید امکانات آن کم به نظر می‌رسند، اما آریسان به عنوان یک وانت با قیمت نسبتا ارزان سطح قابل قبولی از امکانات را ارائه می‌کند.

فرمان هیدرولیک، سیستم پخش صوتی دارای دو بلندگو با ورودی USB، AUX و MP3، چراغ جلو و عقب لامپی، محفظه کرومی برای چراغ جلو، مه‌شکن جلو و عقب، ستون فرمان جمع‌شونده (تلسکوپی)، سیستم کنترل بخار بنزین، کاتالیست اگزوز و…. از جمله امکاناتی هستند که وانت آریسان به خریداران خود ارائه می‌کند.

۵- طراحی داخلی مناسب کابین

مطمئنا رانندگانی که سال‌ها با وانت پیکان کار کرده‌اند، با سوار شدن در کابین وانت آریسان احساس عمیقی از آسودگی و رضایت خاطر خواهند داشت. طراحی داشبورد آریسان مشابه پژو ۴۰۵ و پژو پارس است و کنسول مرکزی هم ساده، زیبا و ارگونومیک طراحی شده. سیستم صوتی شامل یک نمایشگر دیجیتال کوچک و چند دکمه کنترلی است و کنترل‌های تهویه مطبوع هم زیر آن قرار گرفته است.

جعبه داشبور بزرگ و جادار است و غربیلک فرمان که کاملا شبیه فرمان سمند است، به خوبی با بقیه اجزای کابین هماهنگ شده‌است. صندلی‌ها در مجموع قابل قبول‌اند، گرچه می‌شد از فوم نرم‌تری استفاده کرد. البته قرار گرفتن لاستیک زاپاس پشت صندلی سرنشین کمی امکان تنظیم صندلی را محدود کرده است.

۶- چند دلیل کوچک

علاوه بر تمام مزایایی که پیش از این به طور کامل شرح دادیم، چند دلیل کوچک دیگر هم وجود دارد که افراد را به خرید آریسان ترغیب می‌کند.

یکی از این دلایل بالا بودن توانایی حمل بار آریسان نسبت به پیکان وانت و سایپا ۱۵۱ است. محفظه بار آریسان از پیکان وانت بزرگ‌تر و دیواره‌های آن بلندتر است و توان حمل ۳۳۵ کیلوگرم بار بیشتر از پیکان دارد. از طرفی شرایط فنی به میزان قابل توجهی بهبود یافته و قطعات یدکی در دسترس و خدمات پس از فروش گسترده هم آن را تکمیل می‌کند.

دفتر چهارم: چرا آریسان نخریم؟ معایب وانت آریسان

حالا که مزایای وانت آریسان را بررسی کردیم، بهتر است سری هم به معایب آن بزنیم.

۱- کیفیت ساخت آریسان نسبتا ضعیف است

ایران خودرو نتوانسته (یا شاید نخواسته!) کیفیت تولید وانت آریسان را به حد اعلا برساند. کیفیت قطعات مختلفی که در ساخت این وانت به کار رفته مطلوب ارزیابی نمی‌شود و البته که رقبا هم حال و روز بهتری ندارند. شاید بتوان سطح کیفی ساخت آریسان را با روآ مقایسه کرد، و باید بدانید که حتی در میان خودروهای داخلی هم، به کیفیت نمونه‌هایی مانند ال ۹۰ نمی‌رسد.

نتیجه این ضعف کیفیت قطعات استهلاک سریع‌تر و شدیدتر و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو در طولانی‌مدت است.

۲- بهره‌وری آریسان بالا نیست

تنبلی ایران خودرو در طراحی موتور کمی کار دست مشتریان داده است. ایران خودرو در عمل موتور پیکان را روی یک ساختاربندی جدید سوار کرده است. با وجود حجم موتور ۱۷۰۰ سی‌سی در وانت آریسان توان خروجی اصلا مشابه موتورهای با حجم مشابه نیست. طراحی موتور پیکان حالت هشت‌سوپاپه قدیمی دارد که نمی‌تواند عملکردی نرم و پرتوان ارائه دهد و به پای موتورهای امروزی برسد و ایران خودرو هم بدون تلاشی برای بازطراحی این موتور از آن در تولید وانت آریسان استفاده کرده است.

در هنگام رانندگی با دور موتور بالا صدای پیشرانه و دیفرانسیل به وضوح در کابین شنیده می‌شود که کمی آزاردهنده است.

۳- آریسان مصرف سوخت بالایی دارد

قدیمی بودن موتور و پیشرانه وانت آریسان که در بند قبل به آن اشاره کردیم، باعث شده این مدل از نظر مصرف سوخت هم به اندازه مدل‌های جدید مقرون‌به‌صرفه نباشد.

موتور اریسان به طور میانگین در هر صد کیلومتر ۹٫۵ لیتر سوخت مصرف می‌کند (مصرف حالت گازسوز و بنزینی تقریبا مشابه است).

وقتی این رقم را با توان خروجی ضعیفی که از خودرو می‌بینیم مقایسه کنید متوجه ضعف آن خواهید شد. و البته که با اضافه شدن بار سنگین به محفظه بار مصرف سوخت بیشتر هم می‌شود.

دفتر پنجم: جمع‌بندی نقد کارشناسی و بررسی رقبا

پیش از این درباره موتور مشترک آریسان و پیکان و ضعف‌ها و قوت‌های آن صحبت کردیم. توان خروجی و گشتاور این موتور در نسخه گازسوز حتی از نسخه بنزینی هم کمتر است. گیربکس ۵سرعته آریسان نیروی موتور را به چرخ‌های عقب منتقل می‌کند و این موضوع وانت آریسان را نسبت به وانت‌های دیگر مانند سایپا ۱۵۱ و زامیاد (همان نیسان) در جایگاه برتری قرار می‌دهد.

به نظر می‌رسد شتاب صفر تا صد آریسان در عمل حدود ۳ تا ۴ ثانیه بیشتر از رقم اعلامی ایران خودرو (۱۲٫۷ ثانیه) طول می‎کشد. مصرف سوخت نسبتا بالا و طراحی مشابه پژو از دیگر موارد نقد کارشناسی است که در بخش‌های قبلی به تفصیل درباره آن‌ها صحبت کردیم.

همینطور در بخش مزایا گفتیم که کابین وانت آریسان از خودروهای هم‌رده خود بهتر است و به خصوص سرنشینانی که قد کوتاه‌تری دارند در رانندگی با آریسان راحت خواهند بود.

رقیب اصلی و در واقع تنها رقیب وانت آریسان در این محدوده قیمتی سایپا ۱۵۱ یا پراید وانت است. ابعاد و توان حمل بار پراید وانت کمتر از آریسان است اما استهلاک و مصرف سوخت پایین‌تر و کیفیت بالاتر قطعات باعث شده انتخاب بهتری برای جابه‌جایی‌های شهری نه‌چندان‌سنگین باشد.

اما در نهایت آیا وانت آریسان ارزش خرید دارد؟

آریسان نسبت به سایر پیکاپ‌هایی که در بازار ایران و محدوده قیمتی پایین‌ وجود دارد ویژگی‌های مثبت قابل توجهی دارد. طراحی زیباتر، فضای بار بزرگ و مناسب، محور محرک عقب و… به آریسان برتری داده‌اند اما قادر به پوشاندن ضعف‌های آن نیستند. استهلاک بالای گیربکس در وانت آریسان و استحکام پایین محفظه بار که باعث خم شدن خودرو از وسط می‌شود، اصلی‌ترین عوامل نارضایتی دارندگان آریسان هستند.

وانت آریسان کلاژی است که ایران خودرو از محصولات دیگر خود سر هم کرده و ارزش خرید چندانی ندارد اما گاهی ممکن است تنها چاره شما باشد.